Somos unha sociedade enferma e que precisa cura urxente

EL SÍNDROME DE INMUNODEFICIENCIA SOCIAL

Resumo

A inmunodeficiencia é un estado patolóxico no que o sistema inmune non cumpre co papel de protección que lle corresponde. É dicir: o organismo queda vulnerable ás infeccións de todo tipo por falta de protección. Aplicado ao ámbito social, enténdense que o organismo (a sociedade) non se protexe o suficiente como para que as infeccións (a corrupción, a falta de ética...) permanezan lonxe.

Actualmente, dáse na sociedade unha gran cantidade de infeccións: políticos e institucións corruptos, falta de valores en todos os estratos... A miúdo, esta permanece allea ao que acontece no seu seo. Tal e como José Antonio Marina explica no seu texto, ao ser tolerantes os comportamentos deshonestos deben ser cada vez maiores para que sexamos capaces de percibilos. Entramos así nun bucle do que resulta moi complicado saír, xa que, tirando de refraneiro popular, non hai maior cego que o que non quere ver.

Vivimos nun pesimismo constante que non merma porque a crise é constante e cada día saen á luz máis casos de corrupción. «Posto que as cousas son como son e non teñen remedio, para que esforzarse?». Esta oración sacada do texto de Marina reflicte perfectamente o pasotismo que día a día mostran moitos cidadáns. Síntense impotentes e, ao mesmo tempo, poucos intentan facer algo para solucionalo. Todos temos a obrigación de xulgar sobre as cousas que afectan ao ben común sempre e cando estemos informados e sexamos o máis obxectivos posible.

Para protexer o sistema inmunitario social, debemos castigar aos virus que pretendan debilitalo e fomentar o pensamento crítico da cidadanía, que debe participar. É a sociedade a que debería controlar aos políticos para evitar que se convirtan en virus que desestabilicen o seu sistema inmunitario. Ademais, a sociedade debe repeler os malos actos e premiar os bós. Para que esto poida pasar, vólvese indispensable a educación dos cidadáns, base para unha sociedade xusta e que confíe en si mesma.

Listado de claves sobre as que documentarse

1-Sociedade.

2-Ética.

3-Corrupción.

4-Tolerancia.

5-Xulgar ou non xulgar.

6-Pensamento crítico.

7-Xustiza.

8-José Antonio Marina

Fontes e explicación da súa relevancia según as claves dadas

Para comprender mellor o texto de Marina, é preciso ter claros os principais conceptos que se expoñen no mesmo. A través de diferentes fontes (máis ou menos fiables), é posible documentarse e entendelos.

1.- Sociedade.

Para entender o texto, é preciso comprender que é a sociedade tal e como se entende hoxe en día. Así, débense consultar varias fontes que nos permitan chegar a unha conclusión acertada sobre este concepto.

-Diccionario Xerais da Lingua Ilustrado, Madrid, Xerais, Novembro 1994

Define «sociedade» na súa primeira acepción como «Relación de persoas que teñen algo en común» para engadir na seguinte «Conxunto de individuos entre os que existen relacións duradeiras e organizadas, xeralmente establecidas sobre institucións e garantidas por leis.»

-Definición de sociedade (en liña) http://definicion.de/sociedad/

Nesta páxina de internet na que aparecen diversos conceptos definidos, establécese que sociedade é «un termo que describe a un grupo de individuos marcadso por unha cultura en común, un certo folclore e criterios compartidos que condicionan as súas costumes e estilo de vida e que se relacionan entre sí no marco dunha sociedade». Salienta o feito de que hai sociedades animais ademais das humanas.

-Marina, José Antonio. “El síndrome de inmunodeficiencia social” [en liña]. El Mundo Orbyt, 2012. <http://rsocial.elmundo.orbyt.es/epaper/xml_epaper/Cr%C3%B3nica/25_03_2012/pla_3121_CRONICA_MADRID/xml_arts/art_8805858.xml?SHARE=6C23C0F29C6C4F158F7CA6264B48630505AC05FF5F05059E51D678A7744C743DEF68CA1A92718CA93E9A40388E697CF4F3988F64419F096BD2676EBF9AF45F3FABCF0FB6410CBF64DB0339B747317AAE5228BF44C2C053B532AD2E22B5B2CAB7> [Consulta: 21 outubro 2012].

Neste artigo, Marina afirma que «a sociedade civil é esencialmente política, porque ten que vivir na polis xa que é a vertebra dun sistema legal, e concrétase nunha serie de institucións.» Ademais, salienta a diferencia entre Estado e sociedade. «O Estado é unha estrutura para exercer o poder que emerxe da sociedade e se impón a ela». É a sociedade, según este autor, o que debe premiar as boas condutas do Estado e castigar as malas. Aquí inflúe moito o que se coñece como ética.

2.- Ética

Que é a ética? Porque ten que rexir os nosos comportamentos? Para entendela, é necesario ver o que diferentes autores opinan sobre a mesma.

-Monografías (en liña) http://www.monografias.com/

Buscando nesta páxina de internet os diferentes puntos de vista de filósofos como Platón, achegámonos un pouco máis ao concepto de ética. Platón afirmaba que «a virtude é coñecemento e que este pode ser aprendido.» Para el, coñecer a Deus é facer o ben, polo que os inmorais son ignorantes. Tamén se poden consultar entradas sobre a ética en sí.

-Varios autores, Diccionario Real Academia Española (en liña) http://www.rae.es/rae.html

Os académicos definen ética como algo «recto, conforme á moral» na súa segunda acepción, sendo a quinta «conxunto de normas morais que rixen a conduta humana».

-Youtube «¿Qué es la ética?» http://www.youtube.com/watch?v=sQ_DWG34UOE

Este vídeo educativo, aínda que por veces é lento, explica o que básicamente é entendido por ética, así como a diferencia desta coa moral e os puntos de vista de diferentes autores.

3.- Corrupción

Ao longo do artigo de Marina, obsérvase a importancia que este autor lle da á corrupción nos diferentes ámbitos políticos. Afirma que o que corrompe o fai porque o precisa para vivir, que se difunde coma un virus que dana o organismo que é a sociedade.

-Páxina web da RAE http://lema.rae.es/drae/?val=corrupci%C3%B3n

«Nas organizacións, especialmente nas públicas, práctica consistente na utilización das funcións e medios de aqueles en proveito, económico ou doutra índole, dos seus xestores.»

-As hemerotecas dos xornais e as seccións adicadas a estes temas son moi boas fontes para coñecer os casos de corrupción máis cercanos a nós. Así, consultando a sección de «Corrupción política» El País (http://elpais.com/tag/corrupcion_politica/a/ ) ou a hemeroteca de La Voz de Galicia ( http://www.buscavoz.es/search.php?q=corrupci%C3%B3n%20Espa%C3%B1a&db=&t=all&mind=&maxd=&s=date ) atopámonos cunha realidade máis cercana do que cremos (ambas en liña).

- Conde, Mario «El poder y ciertos periodistas: ¿opinión o corrupción?» (en liña), 23 de setembro 2012 http://www.fundacioncivil.org/2012/09/el-poder-y-ciertos-periodistas-opinion-o-corrupcion-un-articulo-de-r-blanco-valdes/

Neste artículo, escrito por un home chamado Mario Conde, propónsenos outra visión do traballo do xornalista. O autor fala dos xornalistas corruptos, que en vez de informar, desinforman. Ademais, facilita un enlace para un interesante artículo de (case) obrigada lectura de R. Blanco Valdés

4.- A tolerancia da sociedade

Marina explica que a sociedade non se queixa, que permanece aparentemente allea ás actuacións pouco morais que a rodean. Di que non hai que ser tolerante co ben, senón aplaudilo, senón co mal, pois a este hai que combatelo.

-UNESCO, «Declaración de Principios sobre a Tolerancia» (en liña) do 16 de novembro de 1995 http://portal.unesco.org/es/ev.php-URL_ID=13175&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html

A UNESCO estableceu uns principios básicos de tolerancia e afirma que «non só é un deber moral, senón ademais unha esixencia política e xurídica.»

-Nacións Unidas, Día Inernacional para a Tolerancia (en liña) 16 de novembro http://www.un.org/es/events/toleranceday/

Ainda que esta páxina fai máis ben referencia á tolerancia como a convivencia de persoas diferentes, non hai que esquecer que esa é precisamente a base para a existencia dunha sociedade como tal.

-Definicións online (en liña) http://definicion.de/tolerancia/

Podemos atopar aquí a definición de tolerancia según a RAE («respecto polos pensamentos e as accións de terceiros cando resultan opostos a distintos aos propios») e as orixes do termo, que procede do latín, tolerare, que significa «soportar».

5.-Xulgar ou non xulgar

Marina defende que «todos temos a obrigación de xulgar sobre cousas que afectan ao ben común, e para iso debemos poñernos en condicións de xulgar xustamente: informarnos, buscar a obxectividade, non deixarnos levar por preferencias emocionais nin por intereses persoais ou sectarios...»

-Varios autores, Constitución Española, (en liña) de 1978 http://noticias.juridicas.com/base_datos/Admin/constitucion.html

Esta páxina web facilítanos os artigos da Constitución, onde están recollidos os dereitos e deberes legais dos españois.

-Varios autores, Diccionario web da RAE (en liña) http://lema.rae.es/drae/?val=JUZGAR

A RAE define xulgar como «formar opinión sobre algo ou alguén». Todos temos dereito a xulgar neste aspecto, a crearnos unha opinión sobre os temas que nos incumben dun ou doutro xeito.

-Trias, Eugenio  «La capacidad de juzgar» (en liña) 14 de marzo de 2001 http://www.elcultural.es/version_papel/OPINION/208/La_capacidad_de_juzgar

Aínda que este artículo é de hai xa once anos, o certo é que é bastante actual. Así, o autor preséntanos a través de Kant o tema que quere tratar (a capacidade de xulgar das persoas) para rematar afirmando que esta se está perdendo e corrumpindo

6.- Pensamento crítico

Ter un pensamento crítico sobre o que nos rodea é indispensable para comprender o mundo no que vivimos. A miúdo, falamos de temas se apenas coñecer a superficie que tratan. Afondar neles e naqueles aspectos que teñen algo que ver cos mesmos é tarefa obrigatoria para todos aqueles que queiran expresar a súa opinión. Ter unha mente aberta, intentar ampliar coñecementos e reflexionar é fundamental.

-Pensamiento crítico (en liña) 20 de outubro de 2012 http://www.pensamientocritico.org/

Nesta páxina web escriben diversos autores sobre temas tan variados como a globalización e a democracia, a crise ou a educación e as desigualdades que se dan neste ámbito.

-Youtube «Pensamiento crítico» http://www.youtube.com/watch?v=hgb1xdpapZc

Este vídeo explica en que se basea o pensamento crítico, na búsqueda de solucións a problemas de forma razonada. Hai máis vídeos nesta plataforma nos que se expoñen ideas sobre o pensamento crítico.

7.- Xustiza

A xustiza é un concepto que moitos consideran indispensable pero no que moi poucos cren realmente. A miúdo, a xustiza ríxese por

-Gallego, Javier  «La justicia no existe» (en liña) Carne cruda 13 de febreiro de 2012 http://blog.rtve.es/carnecruda/2012/02/la-justicia-no-existe.html

Neste texto, Javier Gallego fai unha comparación entre o que lle aconteceu a Miles Davis no verán de 1959 e o acontecido nunha manifestación do 10 de febreiro do ano presente en Madrid para determinar que a xustiza non é tal.

-Cohen Agrest, Diana, «Si no hay castigo, no hay justicia» (en liña) 2 de agosto de 2012 http://www.lanacion.com.ar/1495364-si-no-hay-castigo-no-hay-justicia

Neste artículo, Diana Cohen afirma que a única forma de poder afirmar a existencia da xustiza e corroborando esta mediante castigos. Aqueles que fagan o mal deben ser sancionados debidamente para que non volvan errar.

8.- José Antonio Marina

Por último, para entender un texto é necesario coñecer ao seu autor. Por moita obxectividade que calquera persoa pretenda reflectir no que escribe, esta nunca será total.

-Biblioteca UP http://www.bibliotecaup.es/index.php?tipo=autor

Nesta páxina atopamos unha pequena bibliografía do autor, así como o lugar e a data de nacemento (Toledo, 1939)

-Wikipedia http://es.wikipedia.org/wiki/Jos%C3%A9_Antonio_Marina

-Blog do autor: este é a dirección do blog do autor, cuxa páxina web (http://www.joseantoniomarina.net/ ) está en construcción. Leva dende 2008 sen publicar novas entradas.

-Librerías online e librerías físicas. Nestas é posible atopar libros sobre o autor, o que nos permite acercarnos un pouco máis á súa figura literaria.

Algunhas fotes, como a páxina web da RAE, Youtube ou o Diccionario Xerais da Lingua., son aplicabes a diferentes termos ou conceptos. Outros diccionarios online, como wordreference (http://www.wordreference.com/ ) ofrécennos a oportunidade de acceder a sinónimos dos termos para comprendelos mellor. Así mesmo, é posible consultar diversos blogs onde os autores expoñen as súas opinións sobre os máis diversos temas, permitíndonos ampliar coñecementos e ver as cousas dende un punto de vista alternativo.

A modo de conclusión

Vivimos nun mundo onde os cartos mandan máis que a ética. Os valores están agochados en recunchos aos que moi poucos se atreven a chegar para rescatalos, temerosos de que a acepción destes os convirta no raro entre a normalidade: un conxunto de persoas que vive por e para sí, allea a maior parte das ocasións a todo aquelo que a rodea.

A miúdo, cando coñecemos un caso de corrupción, este é comentado coa familia, os amigos e mesmo no bar. Pero non adoitamos ir máis aló. Escoitamos o que nos contan, opinamos como podemos sobre o tema e despois esquecemos. Cremos que non é así, pero apenas nos movemos para buscar unha solución a aqueles problemas que chegan máis aló da porta da nosa casa.

Somos unha sociedade cansa de tanta corrupción que por momentos parece derrotada. Non no sentido bélico, onde só hai gañadores e perdedores, senón no sentido anímico: se as cousas non melloraron até o de agora, porque ían facelo nos próximos días, meses, anos? O pesimismo instaurase por doquier, e moi poucos son capaces de combatelo.

Cada persoa como individuo debe ser capaz de xulgar, de formarse unha opinión sobre cada un dos temas que a afecta de xeito máis ou menos indirecto e de defender os dereitos que posúe. Cada persoa como membro dunha sociedade debe saber convivir coas demais e respectalas, así como defender aquelo que os identifica como membros dun conxunto.

Existe a corrupción, sí, a sociedade está enferma. Máis todos debemos ser conscientes de que somos culpables e vítimas ao mesmo tempo, de que somos as células que forman o organismo ao mesmo tempo que parte do equipo médico que debe sanalo.